Zo ook in deze casus. Die begon met meldingen die bij ons binnenkwamen over grote contante stortingen op een zakelijke rekening, waarbij onvoldoende duidelijk was wat de herkomst van deze bedragen was.

Uit onze analyse bleek dat de man achter de stortingen vastgoed kocht door gebruik te maken van de loan-back constructie, een methode die we vaker zien binnen witwasconstructies. In het kort komt het erop neer dat de crimineel zijn eigen, door criminaliteit verkregen vermogen aan zichzelf “terugleent”. Voor de buitenwereld lijkt er gewoon sprake te zijn van een leningsovereenkomst tussen twee onafhankelijke partijen. Er zijn meerdere vormen mogelijk. In deze casus ging het om leningen die verstrekt werden door familieleden van de man.  Doorgaans is het benodigde (criminele) geld eerst zelf aan het familielid gegeven en wordt het via deze lening witgewassen. Naast leningen van familieleden was er in deze casus ook sprake van een netwerk van ondernemingen van vrienden en bekenden die in opvallende mate betalingen aan elkaar verrichtten.

Na de analyse en verdachtverklaring werd de casus ingebracht bij het RIEC (Regionale Informatie- en Expertise Centrum), daarin werken verschillende overheidsinstanties zoals de politie, gemeente, en belastingdienst samen om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. ‘Hij profileerde zich als dé vastgoedman, had in zeer korte tijd, zonder startvermogen, een aanzienlijke vastgoedportefeuille opgebouwd. De grote vraag was hoe?’, aldus onze analist. 

De eerste aankopen werden gedaan met de eerder beschreven loan-back constructie. Er werden hypotheken afgesloten met geleend geld. De financieringslasten waren opvallend hoog. Ook werden rente en aflossingen onregelmatig, onvolledig of niet betaald. Uit het onderzoek bleek tot slot dat de panden die de verdachte kocht, met name verhuurd werden aan ondernemingen en personen binnen zijn eigen netwerk.

De grote bedragen aan contante stortingen waar de bank over meldde, bleken voornamelijk huurbetalingen aan de verdachte te zijn. Gaandeweg het politieonderzoek bleek dat de verdachte door de omvang van zijn onroerend goed portefeuille zich (o.a. richting poortwachters) steeds meer als vastgoedondernemer ging presenteren. Hierdoor lukte het hem steeds makkelijker zaken te doen met partijen uit de “bovenwereld”. Hij wist uiteindelijk financieringen te krijgen bij een reguliere financiële instelling en gerenommeerde bedrijven werden huurders van zijn panden. Deze huurinkomsten werden netjes geïnd via een verhuurmakelaar. De criminele herkomst werd zo steeds verder versluierd.

Waar de man in het begin gebruik maakte van een constructie met witwasindicatoren, verschuift hij ogenschijnlijk steeds meer richting het legale en daardoor moeilijker om te detecteren. Gedurende het politieonderzoek bleek ook dat er op basis van de financial intelligence vanuit de FIU-Nederland een verdachte naar voren kwam die nog niet eerder in beeld was. ‘Dat is echt mooi, dat je door financial intelligence iemand onder de aandacht kan brengen terwijl nog geen enkele andere partner deze persoon in zicht heeft’, zegt de FIU-analist. ‘Dat wij als ketenpartners samen aan een compleet plaatje kunnen werken. Dat geeft me voldoening, als we een ‘dat wist ik nog niet-puzzelstukje’ kunnen leveren aan het onderzoek.’

Naar aanleiding van het politieonderzoek is verdachte, samen met enkele personen uit zijn netwerk, aangehouden en is de volledige onroerend goed portefeuille in beslag genomen. De waarde van deze onroerend goed portefeuille bedroeg op dat moment 12 miljoen euro.